ABD Anayasası’nın 14. Ek Maddesi, ülkede doğan kişilere otomatik olarak vatandaşlık vermeyi amaçlayan bir düzenleme olarak 1868 yılında, İç Savaş sonrası dönemde, eski köleler için kabul edilmiştir. Ancak yasa dışı göçü sınırlamak isteyen Trump, görevine başlamasının hemen ardından yeni bir yürütme emri yayınlayarak bu uygulamayı değiştirmeye çalıştı.

Associated Press’in bildirdiğine göre, bu yeni düzenleme, 19 Şubat sonrasında doğan ve ebeveynleri yasadışı olarak ABD’de bulunan çocukların vatandaşlık almalarının önünü kapatmayı öngörüyor. Ayrıca, federal kurumların bu çocuklara vatandaşlık sağlamayı kabul etmesi veya bu yönde bir belge vermesi yasaklanıyor.

YASAL İTİRAZLAR BAŞLADI

Trump’ın yeni politikası, çok sayıda eyalet ve göçmen hakları örgütü tarafından anında hukuki itirazlarla karşılandı ve bu itirazlar en az 22 farklı eyalet üzerinden yapıldı. Washington, Arizona, Oregon ve Illinois’den açılan davalar, ilk yargılama sürecini başlattı.

ABD Bölge Yargıcı John Coughenour, Adalet Bakanlığı avukatına, “Kırk yıl civarında yargıçlık yapıyorum ve bu kadar açık bir anayasaya aykırılık örneği hatırlamıyorum,” diyerek itirazların ne denli geçerli olduğunu vurguladı.

Perşembe günü bir karar verilerek, Trump’ın emri üzerinde 14 gün süreyle herhangi bir uygulama yapılmasının durdurulması gerektiğine hükmedildi. Taraflar, bu emrin detaylarıyla ilgili daha fazla bilgi sunmak üzere 6 Şubat tarihinde bir araya gelecekler.

ANAYASAL GEREKLİLİKLER

Ronald Reagan döneminde 1981’de federal yargıç olarak atanan Coughenour, Adalet Bakanlığı avukatı Brett Shumate’e, Shumate’nin kişisel olarak bu emrin anayasal olup olmadığını düşündüğünü sordu.

Shumate, kesin olarak evet yanıtını verdi ve daha önce bu tür bir durumda dava açılmadığını belirtti. Yürütme emrinin uygulanmaması için geçerli bir neden olmadığına dikkat çekti. Adalet Bakanlığı ise emrin 14. Ek Madde uyarınca yasal dayanağa sahip olduğu görüşünü savunarak, onu savunmaya kararlı olduklarını duyurdu.

DOĞUM HAKKI VE YURTTAŞLIK

Bakanlık, mahkeme ve ABD yasalarının uygulanmasını sağlamak adına kamuoyuna kinayeli bir cevap vermeye hazırlanıyor. ABD, doğum yoluyla vatandaşlık hakkının uygulandığı yaklaşık 30 ülke arasında yer alıyor ve bu ülkelerin başında Kanada ve Meksika da bulunmaktadır.

14. Ek Madde, İç Savaş sonrası dönemde eski kölelere ve özgür Afrikalılara vatandaşlık sağlamak amacıyla kabul edilmiştir. Bu madde, Amerika Birleşik Devletleri’nde doğan veya doğal olarak vatandaşlığa geçen bireylerin, Amerika Birleşik Devletleri ve ikamet ettikleri eyaletin vatandaşları olduğunu belirtiyor.

Trump, bu yürütme emrinin, vatandaş olmayanların çocuklarının ABD yargı yetkisine tabi olmadıkları yönündeki iddialarını ileri sürdü.

SAÇMA YASA DURUMU

Washington Başsavcı Yardımcısı Lane Polozola, bunun “saçma” bir uygulama olduğuna dikkat çekerek, ne yasadışı göçmenlerin ne de çocuklarının, ABD yasalarından muaf olmadığını ifade etti.

Polozola, bu durumda, göçmenlik mahkemelerinin kararlarının geçerliliği konusundaki endişelerini dile getirerek, çocuklarının doğumlarının durdurulamayacağını vurguladı. Ayrıca bu yürütme emrinin uygulamasının, sağlık ve sosyal yardım sistemleri üzerinde de büyük mali yükler yaratacağını ekledi.

Ülke genelinde yüz binlerce kişinin bu yeni kuraldan etkileneceğini belirten Polo zola, gözaltına alınma ya da başka komplikasyonların doğabileceğini kaydetti.

VATANDAŞLIK HAKKI TARİHİ

Washington Başsavcısı Nick Brown, Coughenour’un Adalet Bakanlığı’nın görüşüne karşı sabırlı olmamasının sebeplerini açıkladı. Hüküm, 1857 tarihli Dred Scott davasının, Afrikalı Amerikalılar’ın, ister köle ister özgür olsunlar, vatandaşlık hakklarının bulunmadığını belirten kararından kaynaklanıyor.

Brown, “Bugün ve her gün, bu ülkenin dört bir yanında çocuklar doğuyor ve bu yüzden hızlı hareket etmemiz gerekiyordu,” diyerek, “Eğer bu topraklarda doğmuşsanız, yasal olarak Amerikan vatandaşısınız” vurgusunu yaptı.

Önemli bir doğum hakkı davası 1898’de görüldü; Yüksek Mahkeme, San Francisco’da Çinli göçmen bir ailenin çocuğu olan Wong Kim Ark’ın, burada doğduğu için ABD vatandaşı olduğuna hükmetti.

AİLELERE OLUMSUZ ETKİLER

Ancak göç kısıtlamalarını destekleyen bazı kişiler, bu durumun sadece yasal göçmenlerden doğan çocuklar için geçerli olduğunu savunmakta, yasa dışı göçmenlerden doğan çocukların durumunu belirsiz bırakmaktadırlar.

Trump’ın yürütme emri, başsavcıların kişisel deneyimlerini paylaşmalarını sağladı. Connecticut Başsavcısı William Tong, doğuştan Amerikan vatandaşı olarak bu durumun kendisi için son derece önemli olduğunu ifade ederken, Coughenour’un doğru bir karar verdiğini belirtti.

“Bu sorunun yasal bir tartışması yok; ama Trump’ın hatalı kararları, benim gibi Amerikan ailelerine ciddi zararlar verebilir,” diye belirtti Tong.

Odatv.com